CƠ SỞ HẠ TẦNG GIAO THÔNG QUY NHƠN

Những năm vừa qua, tỉnh Bình Định đã thực hiện những kế hoạch chiến lược, tập trung đầu tư nhằm hoàn thiện kết cấu cơ sở hạ tầng giao thông Quy Nhơn làm tiền đề thúc đẩy kinh tế xã hội của tỉnh và thành phố. Ngoài ra, đây còn là lợi thế để tỉnh Bình Định cũng như thành phố Quy Nhơn thu hút các nhà đầu tư, đưa TP Quy Nhơn phát triển thành một đô thị hiện đại, là một tỉnh có vị thế kinh tế quan trọng của duyên hải miền Trung.

Cơ sở hạ tầng giao thông Quy Nhơn tập trung phát triển đường bộ 

Việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông Quy Nhơn là một trong những điểm đột phá giúp tỉnh Bình Định có thể thu hút được các nhà đầu tư, giúp phát triển về kinh tế và cả xã hội của thành phố Quy Nhơn. Kết cấu đường bộ thành phố Quy Nhơn bao gồm 3 tuyến quốc lộ ( QL 1A, QL 1D, QL 19 ) và mạng lưới đường đô thị địa phương.

• Quốc lộ 1A: chạy qua Quy Nhơn theo hướng Bắc Nam có chiều dài 48,6 km, cách trung tâm 15 km về hướng Tây thành phố; đoạn qua thành phố Quy Nhơn có chiều dài là 4,7 km, được xây dựng theo tiêu chuẩn đường đô thị loại II chỉ giới xây dựng 30 mét.

• Quốc lộ 1D: nối thành phố Quy Nhơn với thị xã Sông Cầu – tỉnh Phú Yên dài 34,5 km; đoạn nối thành phố Quy Nhơn với thị xã Sông Cầu của tỉnh Phú Yên có chiều dài 20,7km, được xây dựng theo tiêu chuẩn đường cấp III đồng bằng. Năm 2018, việc mở rộng nâng cấp tuyến quốc lộ 1D đoạn từ cầu Long Vân đến Bến xe khách liên tình Bỉnh Định ( dài 7,4 km ) đã được hoàn thành, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của tỉnh Bình Định cũng như Thành phố Quy Nhơn. Quốc lộ 1D xây dựng hoàn thành,  trở thành cửa ngõ ra vào phía Tây Thành phố Quy Nhơn, việc vận chuyển hàng hóa vào thành phố cũng như việc di chuyển đi lại trở nên thuận tiện hơn. Các đơn vị thi công đã lắp đặt đèn đường, hệ thống chiếu sáng trên toàn tuyến ( từ cầu Long Vân đến Bến xe khách liên tỉnh ), trồng thêm cây xanh, lát đá ở vỉa hè, UBND tỉnh cũng hỗ trợ thêm kinh phí để tuyến đường được trang trí cây chà là ngoại nhập. Nói không ngoa khi đây trở thành đoạn đường đẹp nhất tỉnh Bình Định hiện nay, và giúp mở rộng cánh cửa ra vào Thành phố  Quy Nhơn từ hướng Tây.

• Quốc lộ 19: nối Gia Lai và các tỉnh Tây Nguyên với Quy Nhơn; đoạn nối liền cảng Quy Nhơn đến cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh ( tỉnh Gia Lai ), có tổng chiều dài là 238km, được xây dựng đạt tiêu chuẩn đường cấp III đồng bằng. Quốc lộ 19 là tuyến đường quan trọng trong việc lưu thông cũng như ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế vì đây là tuyến đường nối liền tỉnh Bình Định đi đến Gia Lai, đi qua Tây Nguyên, giúp thuận lợi trong việc thông thương hàng hóa xuất nhập khẩu từ cảng Quy Nhơn đến tỉnh Tây Nguyên và các nước láng giềng như Lào, Campuchia. Chính vì vị thế quan trọng trong vấn đề phát triển kinh tế nền tuyến quốc lộ 19 được đầu tư xây dựng nâng cấp khang trang hơn. Quốc lộ 19 được xây dựng từ thời Pháp thuộc, mặc dù đã trải qua nhiều lần nâng cấp sửa chữa nhưng tuyến đường vẫn bị hư hại nghiêm trọng do lưu lượng xe lưu thông quá nhiều. Vì vậy trong quyết định quy hoạch tổng thể Khu kinh tế Nhơn Hội đã lên kế hoạch nâng cấp tuyến quốc lộ 19C đoạn đi qua khu công nghiệp đô thị Becamex đạt tiêu chuẩn cấp III, IV, với quy mô 2 làn xe và tuyến đường ĐT 639 tối thiểu đạt cấp III đồng bằng. Ngoài ra, chính sách của tỉnh còn đưa ra chính là hoàn thiện tuyến đường trục chính của Khu kinh tế ( QL 19B ) với lộ giới 80-65 m và tuyến đường nối đi sân bay Phù Cát, đoạn đi qua khu đô thị Cát Tiến, lộ giới 60 m, quy mô 6 -8 làn xe.Tuyến quốc lộ 19 đoạn từ cảng Quy Nhơn đến cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh được đầu tư xây dựng theo tiêu chuẩn đường cấp I đô thị, mặt cắt ngang rộng từ 32 – 50m với 6 làn xe ( 4 làn xe cơ giới, 2 làn xe thô sơ ) cùng với giải phân cách và vỉa hè.

• Mạng lưới đường đô thị địa phương: Quy Nhơn có xây dựng bến xe liên tỉnh nằm trên đường Tây Sơn phục vụ việc đi lại của nhân dân đến hầu hết các địa phương trong và ngoài tỉnh, ngoài ra hệ thống dịch vụ giao thông công cộng ở Quy Nhơn ra đời sớm từ năm 2000 nối thành phố với hầu hết các huyện trong tỉnh; hệ thống đường đô thị được đầu tư đồng bộ, về cơ bản là đảm bảo được nhu cầu đi lại của người dân. Đường đô thị có kết cấu đa dạng gồm: đường bê tông, đường nhựa, đường bê tông xi măng,… Trong thành phố Quy Nhơn có một số con đường được người dân và du khách đánh giá có cảnh quan xinh đẹp như đường Xuân Diệu, đường An Dương Vương, đường Nguyễn Tất Thành,…

Phát triển giao thông đường sắt

Tuyến đường sắt Diêu Trì – Quy Nhơn chỉ dài hơn 10 km. Ga Quy Nhơn tọa lạc tại khu vực trung tâm thành phố Quy Nhơn, đây là một nhánh của tuyến đường sắt Bắc – Nam, ga không phải là ga lớn, mục đích chở người và vận chuyển hàng hóa đến ga chính là ga Diêu Trì. Vào dịp cao điểm như lễ tết, hoặc hè thì một số đôi tàu nhanh khác cũng được đưa vào sử dụng tại ga như tuyến Quy Nhơn – Nha Trang, Quy Nhơn – Vinh. Ga Quy Nhơn còn bán vé tàu Thống Nhất và tàu địa phương Tuy nhiên tuyến đường sắt này cũng ít khi hoạt động, mỗi ngày cũng chỉ có một chuyến vì đây là nhánh rẽ, khách đến Bình Định thường sẽ xuống thẳng ga Diêu Trì. Tuyến đường sắt Diêu Trì – Quy Nhơn này cắt ngang trung tâm thành phố Quy Nhơn, chia cắt các quy hoạch gây nhiều bất cập đến việc phát triển hạ tầng kỹ thuật đô thị thành phố Quy Nhơn, xe từ tây sang đông buộc phải đi vòng vì vậy UBND tỉnh sẽ kiến nghị  với Bộ Giao Thông Vận Tải về việc bổ sung quy hoạch chuyển đổi ga Quy Nhơn và tuyến đường sắt nói trên thành đường sắt đô thị hoặc đề ra phương án khác để thuận lợi cho địa phương đấu nối vào hạ tầng giao thông.

Mở rộng sân bay Phù Cát thành sân bay quốc tế

Sân bay Phù Cát là một sân bay lưỡng dụng ở huyện Phù Cát – Bình Định. Sân bay này do Tổng công ty cảng hàng không Việt Nam quản lý, năm 2019 sân bay này đã phục vụ khoảng 1,6 triệu lượt khách. Sân bay này cách thành phố Quy Nhơn 35 km về phía Tây Bắc, là một trong những sân bay lớn và có các tiêu chí kỹ thuật tốt nhất của khu vực Miền Trung và Tây Nguyên, và nơi đây có khả năng tiếp nhận các loại máy bay lớn như Airbus A330, Boeing 737, Boeing 777. Nhà ga hành khách của sân bay có diện tích sử dụng vào khoảng 3.000 m2 với năng lực phục vụ là khoảng 900 khách/ giờ cao điểm. Trong đó, nhà ga 1 được sử dụng làm ga nội địa với năng lực 600 khách/ giờ cao điểm, nhà ga 2 được cải tạo từ nhà ga cũ làm ga quốc tế với năng lực phục vụ 300 khách/ giờ cao điểm. Tính đến năm 2019, sân bay Phù Cát là một trong những sân bay nhộn nhịp của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, có thể xếp sau sân bay quốc tế Đà Nẵng và sân bay quốc tế Cam Ranh về số lượng hành khách thông qua. Hiện tại có 4 hãng hàng không đang khai thác đường bay tại sân bay Phù Cát như Vietnam Airlines, Vietjet Air, Jetstar Pacific và Bamboo Airways, các hãng hàng  không này đang khai thác các đường bay nội địa đến các thành phố như Hà Nội, TP HCM, Hải Phòng, Vinh, Thanh Hóa, Cần Thơ,…

Trong tương lai, tỉnh Bình Định sẽ tập trung đầu tư vào hệ thống đường hàng không như định hướng sân bay Phù Cát từ cảng hàng không nội địa thành cảng hàng không quốc tế. Việc nâng cấp này có thể làm sau năm 2030 khi sân bay Phù Cát đã đáp ứng được các điều kiện hàng không dân dụng quốc tế và tiêu chí riêng do Bộ đề xuất. Tính đến đầu năm 2020 thì mới chỉ có hãng hàng không Bamboo Airways là đơn vị đầu tiên khai thác đường bay quốc tế cụ thể là chuyến bay từ sân bay Phù Cát đến Cheongju ( Hàn Quốc ) và ngược lại. Hãng hàng không Vietnam Airlines thì đã có lên kế hoạch đễ khai thác chuyến bay quốc tế đi và đến Quy Nhơn từ tháng 3/ 2020, còn những hãng hàng không khác như Jetstar Pacific và  Vietjet Air thì chưa có kế hoạch khai thác chuyến bay quốc tế nào.

Giao thông hàng hải với hệ thống cảng top 10 Việt Nam

Một trong những quy hoạch quan trọng trong hạ tầng giao thông Quy Nhơn đó là hệ thống cảng bỉên. Quy Nhơn có 4 cảng hàng hải, bao gồm các cảng như cảng Quy Nhơn, cảng Thị Nại, cảng Đống Đa và cảng nước sâu Nhơn Hội. Hệ thống cảng Quy Nhơn là hệ thống cảng lớn nhất của vùng duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên. Cảng Quy Nhơn đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là cảng loại 1 và đang trên đà phát triển mạnh mẽ, luôn nằm trong top 3 với lưu lượng hàng hóa lưu thông qua cảng chỉ đứng sau hai cảng là cảng Sài Gòn và cảng Hải Phòng. Vào năm 2013 thì hệ thống cảng Quy Nhơn ghi nhận lưu thông hơn 12 triệu tấn hàng hóa, cao nhất khu vực miền Trung.

Cảng Quy Nhơn là cảng biển tổng hợp của quốc gia, phục vụ cho việc phát triển kinh tế khu vực, đây là đầu mối chuyển tiếp lưu thông hàng hóa cho một số tỉnh Nam Lào, Đông Bắc Campuchia qua quốc lộ 19. Đây là cửa ngõ giao thương quan trọng của khu vực miền Trung và Tây Nguyên Việt Nam. Cảng được Bộ giao thông vận tải ra quyết định thành lập vào ngày 19/1/1976  để phục vụ cho công cuộc khôi phục và xây dựng đất nước sau chiến tranh. Vào ngày 6/7/2009, cảng Quy Nhơn được chuyển về làm thành viên của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, đến ngày 31/10/2009 cảng Quy Nhơn được chuyển thành Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Cảng Quy Nhơn. Cảng Quy Nhơn là một trong những cảng biển khai thác cầu bến hiệu quả nhất với 820 m cầu, trong năm 2020 hiệu suất khai thác lên tới 12.500 tấn/m gấp 5 lần công suất thiết kế. Cảng Quy Nhơn là cảng tổng hợp quốc gia, đầu mối khu vực (loại I), và còn là cửa ngõ hướng ra biển gần nhất thông qua tuyến hành lang kinh tế Đông – Tây của các nước thuộc khu vực sông Mê Kông mở rộng. Cảng nằm trong vịnh Quy Nhơn, có bán đâỏ Phương Mai che chở, thuận lợi cho việc neo đậu tàu tuyền và xếp dỡ hàng hóa. Luồng vào cảng dài  6,3 km và có độ sâu -11 m, cảng có thể tiếp nhận tàu 30.000 DWT. Cho rằng cảng Quy Nhơn chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển, UBND tỉnh Bình Định đã đề xuất những mở rộng, nâng cấp với Bộ Giao thông Vận tải.Tỉnh đề xuất đưa vào kế hoạch trung hạn 2021 – 2025, theo đó cảng Quy Nhơn sẽ được tiếp tục đầu tư mở rộng lên gần 90 ha ( gấp 3 lần hiện nay ), đầu tư nâng cấp mở rộng vét luồng cảng từ -11m xuống -13m, để đáp ứng được tàu 50.000 DWT, dự án này dự kiến sẽ tốn 400 tỷ đồng. Lãnh đạo Cảng Quy Nhơn đặt mục tiêu đến năm 2025, sản lượng hàng hóa lưu thông qua cảng Quy Nhơn sẽ đạt mức 15 triệu tấn/ năm, trong đó thì lượng hàng container dự tính sẽ là khoảng 500.000 tấn. Cảng Quy Nhơn sẽ được nâng tâm trở thành cảng tổng hợp quốc tế hiện đại và là đầu mối giao thương quan trọng của Việt Nam cũng như các nước khu vực Đông Nam Á.

Bến cảng Thị Nại là một trong những bến cảng thuộc hệ thống cảng Quy Nhơn, đây là một cầu cảng tổng hợp, lưu thông đa dạng hàng hóa như hàng rời, hàng khô,…. Bến cảng Thị Nại có diện tích là 2,7 ha, có năng lực thông quan hàng hóa là 1 triệu tấn/ năm. Bến cảng này bao gồm hai khu cầu cảng, cầu cảng Thị Nại 1 và 2. Cầu cảng Thị Nại 1 đáp ứng được tàu vào cảng lớn nhất là 30.000 DWT, với kích thước chiều dài cầu cảng là 163m. Cầu cảng Thị Nại 2 đáp ứng được tàu vào cảng lớn nhất là 5.000 DWT, với kích thước chiều dài cầu cảng là 123m. Cảng Thị Nại là một trong những cảng biển có vị trí đắc địa trong giao thông vận tải biển, và có luồng vào cảng dài 6km, độ sâu -11m. Nơi đây còn được đầu tư những cơ sở vật chất phục vụ cho việc vận chuyển hàng hóa như xe cẩu 45 tấn và 100 tấn, gàu ngoạm 4 m3, gàu ngoạm 5 m3, phễu làm hàng rời nhà kho và trạm cân ô tô điện tử với mức vốn đầu tư lên đến hàng chục tỷ đồng. Ngoài việc đầu tư mua sắm trang thiết bị, Cảng Thị Nại còn chú trọng trong việc bảo dưỡng, tu bổ các cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hai cầu cảng Thị Nại 1 và 2. Cảng Thị Nại sau khi được đầu tư  và cổ phần hóa thì đã có nhiều đóng góp trong việc đẩy mạnh lưu thông hàng hóa, giảm quá tải và tạo môi trường cạnh tranh phát triển lành mạnh, xóa đi thế độc quyền của Cảng Quy Nhơn, hỗ trợ nhu cầu việc làm cho người lao động và đóng góp cho ngân sách nước nhà.

Cảng Nhơn Hội là khu cảng lớn nhất thuộc hệ thống Cảng Quy Nhơn, được xây dựng tại khu phi thuế quan của khu Kinh tế Nhơn Hội. Khu cảng này nằm gọn trong đầm Thị Nại, có chiều dài trải dài trên bán đảo Phương Mai từ phía Nam cầu Nhơn Hội đến phía Tây Nam của bán đảo Phương Mai. Cảng Nhơn Hội được thiết kế có diện tích là 119 ha, trong đó có 2 cầu tàu dài 480 m, nơi đây đáp ứng được tàu vào cảng lớn nhấ là 30.000 DWT, khu bến cảng của cảng Nhơn Hội có diện tích là 26 ha. Khu bến Nhơn Hội thuộc cảng biển Quy Nhơn có chức năng chuyên dùng, phục vụ trực tiếp cơ sở công nghiệp, dịch vụ, khả năng tiếp nhận tàu tải trọng đến 10.000 – 50.000 DWT, việc đầu tư xây dựng khu bến cảng theo quy hoạch chi tiết do Bộ Giao thông vận tải quy định. Vào năm 2010, cảng Nhơn Hội thông qua hàng hóa khoảng 2 triệu tấn/ năm. Từ năm 2010 đến năm 2020, cảng Nhơn Hội được đầu tư nâng tổng số bến tàu lên thành 10, phục vụ cho container và tàu bách háo với tổng chiều dài là 2.117m và có diện tích là 59 ha, dự kiến hàng hóa được thông qua cảng đạt 9,5 triệu tấn/ năm. Đến năm 2020 trải qua hai giai đoạn đầu tư thì tổng nguồn vốn đầu tư cho cảng Nhơn Hội lên đén 3.704 tỷ đồng.

Trong kế hoạch quy hoạch tổng thể khu Kinh tế Nhơn Hội thì cụm cảng Quy Nhơn sẽ có thêm khu bến cảng Nhơn Hội được đầu tư để đảm bảo khả năng tiếp nhận tàu lên tới 50.000 DWT làm cảng chuyên dụng, và khu bến cảng Đống Đa, bến cảng Đề Gi, bến cảng Tam Quan làm khu bến địa phương vệ tinh.

Xem thêm: Dự án Takashi Ocean Suite đang thừa hưởng hạ tầng giao thông này tại Quy Nhơn Bình Định